03 Temmuz 2021

A- A+

İşten Çıkış Koduna Göre Kimler İşsizlik Ödeneği Alabilir?

İşten çıkarma yasağının sona ermesiyle yoğun işten çıkarmalar yaşanması bekleniyor. Peki kimler işsizlik ödeneği alabilir? İşsizlik ödeneği için nereye ve ne zaman başvurulmalı? Kısa çalışma ödeneği alanlar işsizlik ödeneğinden yararlanabilecek mi? KÇÖ almış olanların işsizlik ödeneği nasıl hesaplanır? Kendi isteğiyle işten ayrılanlardan kimler işsizlik ödeneği alabilir? İşsizlik ödeneği konusunda merak edilenler.

Geçen yıl nisan ayında başlayan işten çıkarma yasağı 30 Haziran’da sona erdi. Dünden itibaren işten çıkarmalar yaşanmaya başladı. İşsizlik ödeneği alanların sayısı işten çıkarma yasağı döneminde azaldı. Geçen yıl ocak ayında 610 bin kişi olan işsizlik ödeneği alanların sayısı her ay azaldı ve bu yılın mayıs ayında 191 bin kişiye geriledi. Önümüzdeki dönemde işsiz kalanların sayısında hızlı bir artış olacak ancak, maalesef işsiz kalanların hepsi işsizlik ödeneği alamayacak.

Pandemi döneminde kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) alanlardan son 3 yılda en az 600 gün prim ve 120 gün hizmet akdi ile çalışma koşulunu yerine getirenler, her durumda işsizlik ödeneği alabilecekler. Bunlar işverence işten çıkartılsalar da kendi istekleriyle işten ayrılsalar da işsizlik ödeneğinden yararlanabilecekler.

Kısa çalışma ödeneği alanlardan bir kısmı son 3 yılda 450 prim günü ve 60 gün hizmet akdi koşuluna sahip bulunuyor. Bu durumdaki kişiler işverence işten çıkartılsalar da işsizlik ödeneği alamayacaklar.

İşten çıkarma yasağı kapsamında işverence pandemi ücretsiz iznine çıkartılmış olanlar da işsizlik ödeneğinden yararlanamayacaklar.

30 GÜNLÜK SÜREYE DİKKAT!

Bu süreçte işsiz kalanların işsizlik maaşı başvurularını 30 gün içinde yapmaları gerekir. Başvuruyu 30 gün içinde yapmadıkları takdirde geciktikleri her gün işsizlik maaşı sürelerinden eksilir. Hak ettikleri süreden daha az işsizlik maaşı almak zorunda kalırlar.

Otuz günlük süre, iş akdinin feshedildiğine dair işverence yapılan bildirim tarihinde başlar.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ NE KADAR BAĞLANIR?

İşsizlik ödeneği, son 4 aylık prime esas kazancın yüzde 40’ı üzerinden bağlanıyor. Azami ödenek tutarı brüt asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor.

2021 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi 1420 TL işsizlik ödeneği alabilir. Bu yıl için en yüksek işsizlik ödeneği ise 2 bin 840 TL’yi aşamaz.

Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) almış olanların işsizlik ödeneği ise ilk defa KÇÖ aldıkları tarihten önceki dört aylık brüt ücretleri üzerinden bağlanacak. Dolayısıyla, pandemi döneminde KÇÖ almak zorunda kalmış olanların işsizlik ödeneği 1168 TL’ye kadar düşebilecek.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

İşsizlik ödeneği için ilk başvuru, şahsen veya e-Devlet üzerinden yapılır. Vekâletname ile avukat ya da bir başkası tarafından başvuru yapılamaz. Otuz günlük yasal başvuru süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, bu süre resmi tatili izleyen ilk işgünü son bulur. Elektronik ortamda yapılan başvurular için ayrıca fiziki ortamda talep dilekçesi istenmez. İşsizlik ödeneği almakta iken hakkının tamamını kullanmadan bir işe girip tekrar işsiz kalanların yeniden başlatma başvuruları da şahsen veya elektronik ortamda yapılır.

ÖDEMELER HER AYIN 5’İNDE YAPILIR

İşsizlik maaşı başvuruları, izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. Maaşlar da her ayın 5’inde ödenir. Temmuz ayında işten çıkış bildirimi alanlar bu ay içinde başvuru yaptıkları takdirde 5 Ağustos’ta işsizlik ödeneği alabilirler.

İŞTEN ÇIKIŞ KODLARINA GÖRE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ

İşten çıkış kodlarına ve fesih nedenlerine göre işsizlik ödeneğini kimler alır, kimler alamaz?

01 Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi – Alamaz

02 Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi – Alamaz

03 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) – Alamaz

04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi – Alır

05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi – Alır

08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle – Alamaz

09 Malulen emeklilik nedeniyle – Alamaz

10 Ölüm – Alamaz

11 İş kazası sonucu ölüm – Alamaz

12 Askerlik – Alır

13 Kadın işçinin evlenmesi – Alamaz

14 Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması – Alamaz

15 Toplu işçi çıkarma – Alır

16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli – Alamaz

17 İşyerinin kapanması – Alır

18 İşin sona ermesi – Alır

19 Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) – Alamaz

20 Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) – Alamaz

21 Statü değişikliği – Alamaz

22 Diğer nedenler – Alamaz

23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih – Alır

24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih – Alır

25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih – Alır

26 Disiplin Kurulu kararı ile Fesih – Alamaz

27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih – Alır

28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih – Alır

29 İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih – Alamaz

30 Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) – Alamaz

31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih – Alır

32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi – Alır

33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi – Alır

34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih – Alır

35 6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler – Alamaz

36 KHK ile işyerinin kapatılması – Alır

37 KHK ile kamu görevinden çıkarma – Alamaz

38 Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma – Alamaz

39 696 KHK ile (taşerondan) kamu işçiliğine geçiş – Alamaz

40 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış – Alır

41 Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler – Alamaz

42 İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması – Alamaz

43 İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması – Alamaz

44 İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması – Alamaz

45 İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması – Alamaz

46 İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması – Alamaz

47 İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi – Alamaz

48 İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi – Alamaz

49 İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi – Alamaz

50 İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması – Alamaz

Kaynak: Habertürk – Ahmet Kıvanç